Brak tradycyjnych i popularnych w wielu krajach egzaminów obowiązkowych i brak stresu – to chyba dwa kluczowe czynniki, dzięki którym system edukacji w Finlandii bardzo często nazywa się najlepiej zorganizowanym na całym świecie.
Program Międzynarodowej Oceny Uczniów (PISA), który we współpracy z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) publikuje dane na temat wyników edukacyjnych, jest głównym odnośnikiem do stwierdzenia, który system edukacji jest zarządzany najsprawniej. Pod uwagę brane są zarówno wyniki testów czy konkursów, jak również odsetek społeczeństwa z wyższym wykształceniem. W wielu państwach wyniki wyraźnie pokazują, że program nauki mógłby zostać udoskonalony.
Najlepszą odpowiedzią na słabe wyniki w przypadku wielu krajów jest system edukacyjny w Finlandii. Kraj z północy Europy na przestrzeni ostatnich lat wdrożył szereg nowatorskich, ale
i prostych zmian w szkolnictwie, które doprowadziły do kompletnej reformacji i pozwoliły zdecydowanie wyprzedzić wcześniejsze potęgi, jak Stany Zjednoczone czy kraje Azji Wschodniej.
Co świadczy o tym, że system edukacji w Finlandii jest tak szanowany i uważany za jeden z najlepszych na świecie? Wymienić można kilka podstawowych ustaleń, które sprawiają, że wiele krajów zazdrości obywatelom tego państwa sposobu, w jaki przebiega ich nauka.
Brak obowiązkowych egzaminów
W zdecydowanej większości krajów testy czy egzaminy są tradycyjną formą sprawdzenia wiedzy uczniów z danego zakresu. Ich efektem jest wystawianie ocen, które w następstwie mogą prowadzić do problemów z przejściem do następnej klasy czy na wyższy poziom nauki. To powoduje, że uczniowie często ,,wkuwają” na pamięć wymagany materiał, zaś po napisaniu egzaminu kompletnie o nim zapominają. Szczególnie cierpią na tym Ci, którzy odznaczają się dużą wiedzą z większości przedmiotów, ale mają niebywały problem z jednym, konkretnym działem, np. matematyką.
System edukacji w Finlandii nie zakłada organizowanie standardowych testów, na podstawie których uczniowie są oceniani. Jedynym wyjątkiem jest tak zwany egzamin ogólnokrajowy, który jest dobrowolnym testów dla tych, którzy kończą szkołę ponadgimnazjalną. Zamiast ocen, w kraju tym ocena polega na wystawieniu przez nauczyciela pisemnej opinii o postępach lub brakach, dotyczących konkretnego podopiecznego. Wyniki te następnie są pobierane przez tamtejsze Ministerstwo Edukacji, dzięki którym dokonywana jest ogólna ocena edukacji w kraju.
Współpraca zastępuje konkurencję
Standardowy system edukacji, stosowany między innymi w Polsce, opiera się na ciągłym wyścigu po jak najlepsze stopnie czy wykształcenie. Uczniowie rywalizują ze sobą o to, który z nich będzie wyróżniał się na tle całej klasy czy grupy, zapominając tym samym o faktycznej istocie nauki. Może się to kończyć konfliktami, które przecież w praktyce nie powinny występować w kontekście tak istotnego aspektu, jakim jest edukacja. Jest to jednocześnie niezdrowe podejście do innych osób, które może w przyszłości doprowadzić do wielu nieprzyjemnych sytuacji.
Zaletą systemu edukacji w Finlandii jest fakt, że nie stosuje się w nim ocen czy klasyfikacji uczniów według poziomu ich wiedzy, co w prostej linii wyklucza zagrożenie ewentualną rywalizacją.
W kraju tym nie są prowadzone żadne rankingi, składające się z najlepszych szkół czy nauczycieli. W zamian za to stosowana jest współpraca, polegające na wzajemnych, pozytywnych relacjach na linii nauczyciel-uczeń, zaś najmłodsi kształceni są z zakresu działania w większej grupie osób.
Inne zasady dziennego harmonogramu
W polskim, ale również zagranicznym szkolnictwie bardzo często zajęcia na wszystkich poziomach edukacji rozpoczynają się o wczesnych, porannych godzinach. Pierwsze lekcje o godzinie 8:00 czy nawet 7:15 nie są niczym zaskakującym, ale mogą się wiązać z wieloma problemami. Uczniowie mieszkający na wiejskich terenach, którzy muszą dojeżdżać do szkoły do większych miast niekiedy muszą budzić się bardzo wcześnie, aby zdążyć na autobus i dojechać na zajęcia. W efekcie nie są oni produktywni w ciągu dnia, co oczywiście ma związek z trudnym procesem logistycznym każdego dnia edukacji. Przeprowadzone przez fińskie Ministerstwo badania wykazały, że wczesne wstawanie do szkoły działa niekorzystnie na samopoczucie, zdrowie i dojrzewaniu nastolatków.
Znacznie przystępniej dla uczniów sprawa wygląda w przypadku systemu edukacji w Finlandii. Zajęcia czy lekcje rozpoczynają się zazwyczaj o 9:00 lub 9:45 i trwają z reguły do 14:00 lub 14:45. Pojedyncze bloki nauki trwają nieco dłużej, ale dłuższe też są przerwy na odpoczynek i jedzenie. Celem takich zabiegów jest odzwyczajenie uczniów od sztywnego, opartego na harmonogramie procesu nauki, a holistycznym podejściu do nabywania wiedzy.
Zdecydowanie bardziej swobodna atmosfera
Wokół systemu edukacji w Finlandii panuje wiele przychylnych opinii w kontekście tego, jak dokładnie wygląda dzień nauki. Uczniowie każdego dnia mają tak naprawdę tylko kilka lekcji, zaś pozostały czas w szkole przeznaczają na relaks i odpoczynek. Bardzo często stosowaną praktyką są również ćwiczenia ruchowe na świeżym powietrzu, organizowane pomiędzy poszczególnymi lekcjami. To również zostało przebadane przez Ministerstwo i wyniki pokazały, że regularne oddychanie świeżym powietrzem pomaga w efektywnym nabywaniu nowego materiału.
Co więcej, dotyczy to nie tylko uczniów, ale także nauczycieli. Wszystkie pokoje nauczycielskie w Finlandii posiadają strefę do odpoczynku, miejsce do planowania działań na cały dzień czy też strefę towarzyską, gdzie mogą wymienić się z innymi swoimi spostrzeżeniami. Osoby edukujące fińską młodzież też są ludźmi i muszą być funkcjonalni, aby wykonywać swoje obowiązki najlepiej, jak potrafią.
Brak opłat
Reforma systemu edukacji w Finlandii dosięgnęła również kwestii opłat za naukę, których na poziomie podstawowym w tym kraju w ogóle nie ma. Uczniowie przychodząc do szkoły mają zapewnione wszystkie niezbędne akcesoria i sprzęty, które będą im potrzebne w trakcie zajęć. Rodzice nie muszą martwić się o zakup podręczników, zeszytów, przyborów, nie muszą również płacić
za wyjścia do kina, teatru czy muzeum, ponieważ wszystko jest oferowane w ramach płatności rządowych.
Nie inaczej wygląda to w przypadku pożywienia. Fińscy uczniowie w ciągu dnia szkolnego mają również zapewnione posiłki, które przygotowywane są w kilku rodzajach na potrzeby tych, którzy nie tolerują poszczególnych składników. Po raz pierwszy taki ruch zastosowano w 1948 roku, opierając się wówczas o powody zdrowotne, religijne i etyczne.
W skrócie, wszystkie zalety systemu edukacji w Finlandii mogą przedstawiać się następująco:
W procesie nauki nie panuje swoisty wyścig szczurów. Edukacja oparta jest na współpracy,
a nie na rywalizacjiNie ma podziałów ze względu na reprezentowany poziom, zarówno przez uczniów, jak i szkoły czy uczelnie
Nauka, przyrządy, żywność czy wycieczki są darmowe, dzięki czemu uczniowie mogą czerpać podwójną radość z uczęszczania do szkoły
Wobec każdego ucznia stosowany jest indywidualny plan nauki, oparty na jego naturalnych predyspozycjach
Ci, którzy mają problemy z danym zakresem materiału, są otoczeni specjalną opieką i wspierani w całym procesie nauki
System edukacji w Finlandii zakłada połączenie nabywania wiedzy z rozrywką i aktywnym spędzaniem czasu
Zarówno edukacja, jak i rola nauczyciela w tym kraju stoją na wysokim poziomie i są mocno wspierane przez rząd
About Author
Nazywam się Zuzanna Kwiatkowska i pochodzę z Siedlec, jednak od 5 lat mieszkam i pracuję w Bratysławie. Na co dzień jestem tłumaczem języka słowackiego i polskiego. Oprócz tego zajmuje się także tworzeniem artykułów na strony internetowe o różnej tematyce. Bardzo lubię swoją pracę, dzięki której poznaję wiele nowych aspektów z różnych dziedzin. Z przyjemnością poprowadzę was przez wiele trudnych tematów i podzielę się swoim doświadczeniem. Oprócz pracy fascynuje mnie jazda konna, które poświęcam każdą chwilę.
